راسته موریانه ها یا مساوی بالان           Isoptera

  حشراتی به اندازه کوچک یا متوسط هستند که به صورت اجتماعی زندگی می کنند و در اجتماع خود دارای فرم های معین یا وظایف مشخص می باشند . در اجتماع این حشرات افراد بالدار و بی بال دیده می شوند و بعضی افراد دارای بال کوتاه هستند . بالها دو جفت بوده و حالت غشایی داشته و تعداد رگبالهای آنها نیز کم می باشد ولی گاهی انشعابات زیاد رگبال مانند در آنها دیده می شود . بالهای جلو و عقب تقریباً هم اندازه هستند و به همین دلیل به آنها راسته مساوی بالان می گویند . بالها در هنگام استراحت بطور مسطح روی بدن قرار می گیرند و از انتهای شکم بلندتر می باشند . قطعات دهانی از نوع جونده و دگرگونی آنها ساده است .

گاهی اوقات موریانه ها را مورچه های سفید نیز می گویند ولی مورچه ها متعلق به راسته زنبورها بوده و تفاوتهای عمدهای بین این دو راسته وجود دارد از جمله:

·    موریانه ها دارای بدنی نرم و برنگ روشن هستند در حالی که مورچه ها دارای بدنی سخت و معمولاً به رنگ روشن هستند در حالی که مورچه ها دارای بدنی سخت و معمولاً برنگ تیره هستند .

·    بالهای جلو و عقب موریانه ها هم اندازه و مشابه بوده و در هنگام استراحت روی شکم بطور مسطح قرار می گیرند در صورتیکه در مورچه ها بالهای عقبی کوچکتر از بالهای جلو بوده و رگبالهای کمتری دارند و در هنگام استراحت در بالای بدن قرار میگیرند .

·        شاخکهای موریانه ها تسبیحی و یا نخی شکل است در حالی که شاخکهای مورچه ها زانویی است .

·    سیستم چند شکلی جنسی ( Caste system ) در آنها نیز متفاوت است . در موریانه ها کارگرها و سربازها از هر دو جنس نر و ماده می باشند که پوره های همه آنها وظیفه کارگری را انجام می دهند ، در صورتیکه در مورچه ها کارگرها و سربازها همیشه ماده بالغ می باشند .

از نظر طبقه بندی موریانه ها بین متخصصین اختلاف نظراتی وجود دارد . ظاهراً موریانه ها به سوسری ها قرابت و وابستگی  دارند و بعضی از متخصصین آنها را با سوسریها در یک راسته قرار می دهند یکی از دلایل عمده این امر شباهت ظاهری ساختمان بدن آنها و خصوصاً یک گونه موریانه استرالیایی بنام Mastotermes derwinensis بواسطه داشتن لبه انتهایی در بال عقب و داشتن توده تخم مشابه کپسول تخم سوسری ها مبین این ارتباط نزدیک می باشد .

چند شکلی جنسی در موریانه ها          Termite castes

افراد جنسی نر و ماده یعنی پادشاه و ملکه رشد یافته ترین اشکال جنسی هستند بالها و چشم های مرکب آنها کاملاً رشد کرده و دارای رنگ های تیره تر هستند . نرها اغلب کوچک هستند و در بعضی از گونه ها ملکه ها ممکن است خیلی بزرگ باشند ( بعضی از آنها تا 6/7 سانتیمتر می رسند ) . ملکه ها گاهی چندین سال زندگی می کنند و چندین هزار تخم می گذارند .

در فصول بخصوصی تعداد زیادی پادشاه و ملکه تولید شده که کلنی خود را به صورت دسته جمعی ترک کرده ، پس از جفت گیری هر یک جفت از آنها کلنی جدیدی را تشکیل می دهند . کلنی های جدید در مواقع بخصوص در طول سال تولید می شوند که بسته به گونه های متفاوت زمان آن فرق میکند مثلاً در بهار یا تابستان و غیره . افراد جنسی نر و ماده کمکی اشکال دیگری هستند که بالهای کوتاه داشته و رنگ آنها روشنتر از افراد جنسی است و معمولاً چشم های کوچکتری دارند . این افراد اغلب جهت افزایش جمعیت کلنی تخم ریزی کرده و به ملکه کمک می کنند .

·    در بعضی گونه ها ممکن است افراد جنسی (کمکی ثانویه) نیز وجود داشته باشد که به آنها سومین گروه افراد بالغ کلنی گفته می شود . این افراد از نظر ظاهری شبیه کارگرها هستند ولی قادر به تولید مثل می باشند .

·    کارگرها شامل پوره ها و افراد بالغ عقیم هستند که رنگ آنها زرد کمرنگ ، بی بال و فاقد چشم مرکب و آرواره های آنها نسبتاً کوچک است . کارگرها اکثر کارهای کلنی را انجام داده ، غذا جمع آوری کرده وملکه ، سربازها و نوزادان را تغذیه میکنند ، در داخل لانه قارچ پرورش می دهند ، لانه سازی و تونل سازی در زیر زیرزمین می نمایند .

·    سربازها عبارتند از بالغین عقیمی که دارای سر و آرواره های خیلی بزرگی می باشند . گاهی اوقات آرواره های آنها بقدری بزرگ شده که قادر به خوردن غذا نبوده و لازم است توسط کارگرها به آنها غذا داده شود . اندازه بدن سر بازها کمی بزرگتر از کارگرها ست ، سربازها ممکن است دارای چشم مرکب ویا فاقد آن باشند . در مواقعی که کلنی به دلیل یک عامل خارجی آشفته شود سربازها به آن حمله می کنند و یا در صورتی که سوراخی در لانه حاصل شود سربازها بوسیله سر خود این سوراخ را مسدود می کنند .

·    در بعضی گونه ها ممکن است افراد دیگری بنام ( Nasutus) وجود داشته باشند که دارای سر دراز و کشیده بوده و از انتهای آن ماده چسبنده ای خارج شده و بطرف عامل خارجی مثلاً یک حشره انداخته می شود . وظیفه این افراد مثل سرباز ها دفاع از کلنی است .

لازم به تذکر است که در بعضی از گونه های اولیه موریانه ها فقط دو فرم وجود دارد یکی افراد جنسی و دیگری سربازها و کارهای کلنی توسط افراد نابالغ همین دو فرم انجام می شود .

آفت کرم خوشه خوار انگور
مهمترین آفات مرکبات
ادامه آفات خرما
آفات مهم خرما
سوسک برگ خوار نارون
کرم خوشه خوار انگور
سوسک برگخوار چلیپائیان یا سوسک منداب
شته سبز و شته خال دار گردو
کنه تاولی گلابی :
شته سبز هلو :
سپر دار وا وی سیب
شته سبز سیب
[عناوین آرشیوشده]