راسته بالپولکداران    Butterflies and moths)-lepidoptera )

(پروانه ها و شب پره ها)

این راسته یکی از راسته های مهم حشرات بوده که از نظر تعداد گونه در درجه دوم میباشد (بعد از سخت بالپوشان ) مشخصات عمومی آنها عبارتند از :

مورفولوژی:

معمولآ دارای دو جفت بال غشایی که از فلسهای رنگارنگ پوشیده شده ، بی بالی به ندرت ، قطعات دهانی حشرات بالغ از نوع مکنده و فقط در یک خانواده (    (micropterygidaeاز نوع جونده،خرطوم بلند یا کوتاه و مارپیچی ریا،لب بالا کوچک و بشکل نوار عرضی کوچکی در زیر صورت در قاعده خرطوم قرار گرفته است ،آرواره های بالا وجود ندارند ، و خرطوم از تغییر شگل گا لئای آرواره پاین به وجود آمده است .

پالپهای آرواره پایین نیز کوچک شده یا اصلآ وجود ندارند ولی پالپهای لب پایین وجود داشته و معمولآ جلو کشیده شده اند ،چشمهای مرکب پروانه ها و شب پره ها کاملآ رشد کرده ولی فقط بیشتر شب پره ها دارای یک چشم ساده در هر طرف سر هستند ، سیستم اندازه گیری پروانه ها از روی عرض آنها با بالهای باز است ، بدن حشره از موهای کرکی و گاهی فلس پوشیده شده، شاخکها نخی، سنجاقی یا پروش ، لارو معمولآ کرمی شکل ، دارای بدن استوانه ای، علاوه بر 3 جفت پای سینه ای دارای 2 تا 5 جفت پای کاذب بر روی مفصل های 6-3 و 10 شکم  که در انتها مجهز به قلاب (crochets ) می باشند بعضی از آنها فاقد پای سینه ای یا شکمی هستند خانواده(     (lycaenidaeلارو زنبورهای گیاهخوار(       (saftlyممکن است با لارو بعضی از پروانه ها اشتباه شود ولی وجه تمایز شان اینستکه لارو این زنبورها دارای فقط یک چشم ساده در هر طرف سر هستند، پاهای کاذب آنها بیش از 5 جفت و فاقد قلاب در انمتهای آنها هستند و اندازه این لاروها معمولآ کمتر از 25 میلیمتر است .

قطعات دهانی لارو پولکداران جونده ، شاخکها کوتاه دارای 6 چشم ساده در هر طرف سر ،بدن ممکن است پوشیده از مو یا لخت باشد، شفیره غیر آزاد.(obtect) لارو عده ای از این حشرات گر چه ظاهرآ خطرناک به نظر میرسند ولی فقط عده معدودی از آنها تولید بوی نامطلوب کرده و یا دارای موهایی که به دست آسیب میرسانند ولی اکثر آنها بی خطر میباشند .

بیولوژی:

لارو پروانه ها معمولاً گیاهخوار هستند (به غیر از بید لباس و بعضی گونه های دیگر )

از قسمتهای مختلف برگ ،میوه،چوب و ساقه علفی گیاهان تغذیه میکنند بعضی تولید گال میکنند، بعضی گونه ها آفت انباری بوده و از دانه ها میخورند معدودی از آنها نیز شکاری هستند، ولی حشرات کامل معمولآ از شهد گلها ،مایعاتشیرین و غیره، تغذیه میکنند.

لارو پس از رشد کامل معمولآ پیله ابریشمی (coccoon) درست کرده و در آن شفیره میشود البته شفیره ممکن است لخت بوده به آن (chysalids) میگویند و ممکن است به قسمتهای مختلف درختان آویزان شود،و یا در محفظه خاکی و یا داخل برگها پیچیده شود،ماده ابریشمی توسط غدد بزاقی ترشح میشود.

یک نسلی یا چند نسلی،زمستان گذرانی اکثراً به صورت شفیره یا لارو یا تخم و ندرتاً بصورت حشره کامل.

طبقه بندی راسته پولکداران:

در مورد طبقه بندی این راسته بین متخصصین اختلاف نظر وجود دارد ولی در سیستم طبقه بندی جدید این راسته به دو زیر راسته jugate و frenate  تقسیم شده که بر اساس رگبندی بالها و سیستم اتصال بالهای جلو به عقب از یکدیگر متمایز میشوند.

در زیر راسته jugate   رگبندی بالهای جلو وعقب مشابه بوده و بالهای جلو و عقب در هر طرف بدن بوسیله یک زائده کوچکی که در قاعده بالهای جلو است و به آن زین یا jugumگفته میشود بهم متصل میشوند.

در زیر راسته frenate  بالهای عقبی معمولاً کوچکتر از بالهای جلو و رگبندی بالهای عقب نسبت به بالهای جلو کاهش یافته و ضمناً اتصال بالهای جلو و عقب در هر طرف بدن به وسیله ترمز یا frenulum که بصورت زائده باریک و کشیده ای در لبه قاعده بالهای عقب است به هم متصل میشوند و یا بوسیله قاعده زاویه دار شده لبه جلوئی بال عقب این اتصال صورت میگیرد .

لازم به تذکر است که زیر راسته jugate  گروه کوچکی هستند و نسبتاً کم یاب ولی اکثریت قریب به اتفاق پروانه ها به زیر راسته frenate  متعلق بوده و اهمیت زیادی دارند .

بغیر از سیستم طبقه بندی فوق راسته بالپولکداران را به روشهای دیگر طبقه بندی میکنند که متداول ترین آنها تقسیم بندی راسته به دو زیر راسته heterocera و Rhopalocera است، که وجه تمایز این دو زیر راسته عبارت است از :

سیستم طبقه بندی راسته پولکداران بر مبنای راسته به سه زیر راسته Zeugloptera  ، Monotrysia  و Ditrysia  میباشد

زیر راسته Zeugloptera شاملبالپولکدارانی است که دارای آرواره های داهنی بالائی رشد یافته بوده و قطعات دهانی آنها از سیستم جونده است.

زیر راسته های Monotrysia و Ditrysia اساساً از روی اختلافات  جنیتالیا (Genital character) از یکدیگر تفکیک میشوند.

در سیستم طبقه بندی روش اول زیر راسته Frenate به تعدادی بالا خانواده تقسیم شده که مبنای تفکیک آنها

سیستم رگبندی بالها ،وجود یا عدم وجود ترمز(Frenulum) و سایر خصوصیات است. این بالا خانواده ها مجموعاً به دو بخش پروانه های کوچک یا (Microlepidoptera) و بخش پروانه های بزرگ یا (Macrolepidoptera) گروه بندی شده اند.

آفت کرم خوشه خوار انگور
مهمترین آفات مرکبات
ادامه آفات خرما
آفات مهم خرما
سوسک برگ خوار نارون
کرم خوشه خوار انگور
سوسک برگخوار چلیپائیان یا سوسک منداب
شته سبز و شته خال دار گردو
کنه تاولی گلابی :
شته سبز هلو :
سپر دار وا وی سیب
شته سبز سیب
[عناوین آرشیوشده]