خانواده (Mosquitoes) – Culicidae

یکی از مهمترین و مشهورترین خانواده های راسته دوبالان است.

مرفولوژی:

پشه های کوچکی هستند که روی بالها و در امتداد رگبالها دارای فلس هستند،ضمناً دارای خرطوم و شاخکهای نسبتاً بلند می باشند. شاخکها در ماده ها مجهز به موهای کوتاه ولی در نرها پروش هستند.. در بیشتر آنها (بغیر از (Amopheles پالپهای آرواره پائین در ماده ها کوتاه و در نرها بلندتر از خرطوم است  ولی در آنوفل ها در نر و ماده بلند هستند ولی در نرها انتهای آنها قطور و گرزی شکل است.

بیولوژی:

ماده ها از خون انسان و حیوانات می مکند، قطعات دهانی نرها برای مکیدن رشد نکرده  و از مایعات شیرین مثل شهد گلها و شیره های نباتی می خورند، حشرات کامل خشکی زی و معمولاً در خانه ها، اصطبل ها و غیره دیده می شوند. لارو آبزی بوده و در اماکن آبی مختلفی از جمله آبهای راکد، باتلاقها، استخرها، و غیره دیده می شوند ولی هرگونه در محیطهای معینی دیده می شوند. تخم گذاری یا در روی سطح آبها بصورت دسته ای (مثل Culex) و یا تک تک (مثل Amopheles ) و یا در کنار آبها(مثل Aedes) قرار داده می شود که در این صورت تفریخ تخمها پس از غرقاب شدن اطراف تخمها صورت
می گیرد.

لارو بیشتر گونه ها از جلبک ها و مواد آلی دیگر تغذیه می کنند. لارو پشه ها اساساً از سطح اب بوسیله لوله تنفسی مخصوصی که در انتهای بدن آنها قرار دارد تنفس می کنند. لارو پشه های آنوفل (Anopheles) دارای لوله تنفسی در انتهای بدن نبوده ولی بوسیله یک جفت صفحه اسپیراکل که در انتهای بدنشان واقع شده تنفس می کنند.

شفیره پشه ها نیز آبزی بوده ولی بر خلاف شفیره سایر حشرات کاملاً متحرک هستند و بوسیله دو لوله شیپور مانند که روی سطح قفس سینه آنها قرار دارد از سطح آب تنفس
می کنند.

شفیره پشه ها نیز آبزی بوده ولی بر خلاف شفیره سایر حشرات کاملاً متحرک هستند و بوسیله دو لوله شیپور مانند که روی سطح قفس سینه آنها قرار دارد از سطح آب تنفس
می کنند.

A-لارو Anopheles ، B- لارو Culex

بیشتر حشرات بالغ از منطقه ای که دوره لاروی خود را در آنجا گذرانده اند زیاد دور نخواهند شد و اکثراً در هنگام غروب آفتاب و شب فعالیت زیادی دارند ولی در طول روز اکثراً در پناهگاههای مختلف استراحت می کنند. بعضی از گونه ها زمستان را بصورت حشره بالغ در همان پناهگاهها بسر می برند. مهمترین جنسهای این خانواده عبارتند از :

Anopheles spp-معروف به پشه مالاریا هستند. حشرات بالغ این پشه ها را می توان از سایر پشه ها بدین ترتیب تشخیص داد که پالپهای آرواره های پائین نرها و ماده ها کاملاً بلند هستند ولی در نرها در انتها چماقی یا گرزی شکل می باشند ، در حالیکه در ماده سایر جنس ها این پالپها کوتاهند. ضمناً سپرچه در این پشه ها کاملاً گرد (و در سایر جنسها مثلثی شکل)، و بالها لکه دار است (در سایر جنس ها چنین نیست)
پشه های آنافل در حالت استراحت خرطوم و بدن آنها در امتداد یک خط مستقیم قرار
می گیرد ونسبت به سطحی که روی آن قرار گرفته اند زاویه دار هستند.

در بعضی گونه ها بنظر می رسد که حشره روی سر خود ایستاده است. در حالیکه در سایر جنسهای پشه ها، بدن حشره بالغ هنگام استراحت نسبت به سطحی که روی آن مستقر شده است بحالت موازی و خرطوم آنها بطرف پائین قرار گرفته است. لارو آنوفل لوله تنفسی ندارد و هنگام استراحت بحالت موازی نسبت به سطح آب قرار می گیرد در حالیکه لارو سایر جنسها دارای لوله تنفسی هستند  و در هنگام استراحت نسبت به سطح‌آب مورب قرار می گیرند.

C-حشره بالغ Culex

Culex spp-پشه های معمولی و خانگی هستند که اکثراً از خون انسان و دام تغذیه
می کنند و بعضی از گونه های آن ناقل مالاریا در پرندگان  هستند  .

Aedes spp-بعضی از گونه ها ناقل بیماری تب زرد به انسان و یا مالاریا به  پرندگان  هستند .

تشخیص دو جنس  Culexو Aedes بدین ترتیب است که در جنس Aedes موهایی در پشت اسپیراکل میان قفس سینه وجود دارد ولی در جنس Culex این موها وجود ندارد. ضمناً انتهای شکم حشره ماده در جنس Aedes نوک تیز ولی در Culex گرد است  . لارو پشه های Culex دارای چندین دسته موی بلند روی لوله تنفسی هستند در حالیکه لاروهای Aedes دارای فقط یک دسته مو روی لوله تنفسی می باشند.

لاروهای آنوفل عمدتاً در داخل آبهای راکد مثل مردابها و باتلاقهایی که حاوی گیاهان زیادی است زندگی می کنند ولی لارو سایر جنس ها در اماکن متنوع دیگری زندگی
می کنند.مثلاً لارو Aedes  در آبگیرهای جنگلی و آبهای شور ولی لارو Culex در آبگیرهای مصنوعی مثل حوض ها، استخرها و غیره پرورش می یابند.

گونه های جنس Aedes که اغلب در مناطق جنگلی فراوان هستند دارای یک نسل در سال می باشند ولی گونه های جنس های Culex و Anopheles ممکن است چندین نسل در سال داشته باشند.

مهمترین بیماریهائی که توسط پشه ها منتقل می شوند عبارتند از :

بیماری مالاریا که عامل آن یک پروتوزوئر از جنس Plasmodium است و بوسیله پشه آنوفل به انسان منتقل می شود.

بیماری تب زرد که عامل آن یک ویروس است و بوسیله Aedes aegypti به انسان منتقل می شود.

بیماری Dengue که عامل آن یک ویروس است و بوسیله گونه های Aedes spp به انسان منتقل می شود.

بیماری فیلاریوز (Filariasis) که یک بیماری کرمی است و بوسیله بعضی از گونه های Culex spp به انسان منتقل می شوند.

بیماری (Encephalitis) که عامل آن یک ویروس است و بوسیله گونه های مختلف پشه ها مخصوصاً Culex و Aedes به انسان منتقل می شوند.

اقدامات لازم برای کنترل پشه ها اساساً ممکن است بر علیه لاروها یا حشرات کامل انجام شوند. برای کنترل لاروها لازم است محیط زندگی آنها کلاً از بین برده شود و یا تغییرات اساسی در آن ایجاد نمود (مثلاً خشک کردن محیط آنها و یا سمپاشی سطح‌آب).

برای کنترل پشه های بالغ ممکن است از ورود آنها به اماکن مسکونی بوسایل مختلف جلوگیری کرد (مثل استفاده از توری، پشه بند و غیره) و یا بوسیله مواد دور کننده آنها را دور نمود و یا از حشره کشهای مختلف استفاده نمود.

آفت کرم خوشه خوار انگور
مهمترین آفات مرکبات
ادامه آفات خرما
آفات مهم خرما
سوسک برگ خوار نارون
کرم خوشه خوار انگور
سوسک برگخوار چلیپائیان یا سوسک منداب
شته سبز و شته خال دار گردو
کنه تاولی گلابی :
شته سبز هلو :
سپر دار وا وی سیب
شته سبز سیب
[عناوین آرشیوشده]