بالا خانواده Sphecoidea

زنبورهای این بالا خانواده را می توان از روی پی شگرده آنها تشخیص داد که در طرفین دارای لبه گرد بوده و به Tegulae نمی رسند همه موهای سطح بدن آنها ساده است، دومین مفصل پنجه یاهای عقب کشیده یا مسطح نشده است. این حشرات نسبتاً لخت هستند و در بعضی از آنها شکم دارای ساق کاملاً مشخص است.

خانواده Sphecidae

مرفولوژی:

زنبورهای درشتی هستند برنگهای قهوه ای یا تیره با لکه های زرد، ساق (اتصال بین شکم و قفس سینه) بلند و باریک، بدن پوشیده از موهای ساده.

بیولوژی:

زنبورهای  انفرادی هستند که لانه آنها در خاک یا در گل و لای سخت شده، یا در
حفره های موجود در تنه درختان، چوبها و غیره، رژیم غذائی لارو گوشتخوار و معمولاً از حشرات خصوصاً از ملخها تغذیه می کنند. حشرات کامل معمولاً روی گلها یافت
می شوند.

این خانواده نیز مشتمل بر چندین زیر خانواده است. مثال:

Sphex sp-برنگ قرمز متمایل به قهوه ای

بالا خانواده Apoidea

این حشرات تقریباً همه جا و خصوصاً روی گلها دیده می شوند. نوزادان آنها بوسیله گرده گل و عسل تغذیه می شوندف عسل از طریق جمع آوری شهد گلها و تبدیل آن به عسل تهیه می شود. حشرات این بالا خانواده از این نظر به زنبورهای Sphecoid شباهت دارند که پیش گرده دارای لبه گردی است که به Tegulae نمی رسد. مهمترین مشخصه مرفولوژیکی که زنبورهای این بالا خانواده را از سایر زنبورها مجزا می کند شکل و وضعیت موهای سطح بدن است در این حشرات موهای سطح بدن حداقل قسمتی از آنها و خصوصاً آنهایی که روی قفس سینه هستند منشعب یا شاخه و یا پروش هستند در حالی که موهالی سطح بدن سایر زنبورها ساده و غیر منشعب می باشند.

عده ای از زنبورهای این بالا خانواده که Cleptoparasite هستند. یعنی بصورت پارازیت در داخل لانه سایر زنبورها زندگی می کنند فاقد زنبیل گرده بوده، موهای سطح بدن آنها کم است و پنجه پاهای عقب آنها مسطح تر می باشد. ولی زنبورهای غیر پارازیت این بالا خانواده که برای خود لانه درست می کنند و از شهد و گرده گلها تغذیه می کنند براحتی از روی زنبیل گرده آنها روی پاهای عقب و یا سایر قسمتها واقع شده است و همچنین از روی موهای سطح بدن تشخیص داده می شوند. مهمترین مشخصه این حشرات (زنبورهای غیر پارازیت بالا خانواده Apoidea) داشتن زنبیل گرده است.

بیشتر زنبورها دارای بدنی پرموهستند که در هنگام ملاقات گلهای مختلف مقداری از گرده گلها تصادفاً به موهای بدن ‌آنها می چسبد، این گرده ها گه گاه توسط برش مخصوصی و یا توسط پاها جمع آوری شده و بر روی زنبیل گرده منتقل می شود (زنبیل گرده در خانواده Megachilldae در زیر شکم و در زنبورهای اجتماعی Apidae در روی یاق پاهای عقب می باشد.

آرواره های پائین و لب پائین این زنبورها تغییر شکل یافته و بصورت یک خرطوم زبان مانند تبدیل شده که بوسیله آن می توانند شهد گلها را بمکند. شکل و اندازه این خرطوم در خانواده های مختلف تا حدودی متفاوت است که در تشخیص آنها اهمیت دارد.

جنس های نر و ماده این زنبورها از نظر تعداد مفصلهای شاخکها و تعداد حلقه های پشتی شکم نیز متفاوت هستند. حشره نر دارای شاخک 13 مفصلی و شکم 7 حلقه ای از سطح پشتی است در حالی که ماده ها دارای شاخک 12 مفصلی و شکم 6 حلقه ای از سطح پشتی می باشند.

زنبورهایی که گرده گلها را جمع آوری می کنند نقش بسیار مهمی در گرده افشانی گیاهان مختلف ایفا می نمایند. بعضی از گیاهان خودبخود گرده افشانی می شوند (Self – pollinating plants) ولی اکثر آنها چنین خصوصیتی را نداشته و باید بطور غیر متقیم گرده افشانی شوند (Cross – pollination) ، بدین مفهوم که باید گرده از روی پرچم یک گل به مادگی گل دیگری منتقل شود. این عمل انتقال گرده گل از یک گل به گل دیگر به وسیله دو عامل اصلی با دو حشرات انجام می گیرد.

گیاهانی که توسط باد گرده افشانی می شوند شامل گیاهان علفی مثل غلات و غیره، بسیاری از درختان غیر مثمر مثل بید، بلوط، نارون، سوزنی برگان و غیره و بسیاری از گیاهان وحشی هستند.

ولی گیاهانی که توسط حشرات گرده افشانی می شوند شامل تعداد زیادی از انواع درختچه ها و درختان میوه، سبزیجات (خصوصاً کدوئیان)، بسیاری از گیاهان زراعی (مثل شبدر، پنبه، و تنباکو) و بسیاری از گلهای زینتی و غیر زینتی می باشند.

قسمت عمده عمل گرده افشانی که توسط حشرات صورت می گیرد بوسیله زنبورها خصوصاً زنبور عسل انجام می شود. بسیاری از باغداران و زارعین با استفاده از کلنی های زنبور عسل در هنگام گل کردن موجبات افزایش کمی و کیفی محصول خود را فراهم می نمایند.

با توجه به تحقیقات علمی صورت گرفته مشخص شده است که زنبورها از طریق گرده افشانی خدمت بسیار ارزنده ای را به انسان می نمایند.

زنبورهای این بالا خانواده نیز اکثراً انفرادی بوده و در حفره های داخل زمین، داخل گیاهان و اماکن مشابه برای خود لانه درست می کنند. در این لانه ها معمولاً گرده و شهد گلها را ذخیره می نمایند.

عده ای دیگر از این حشرات برای خود لانه درست نمی کنند بلکه تخم خود را داخل لانه سایر زنبورها قرار می دهند و بنابراین پارازیت محسوب می شوند. عده ای دیگر از حشرات این بالا خانواده زندگی اجتماعی پیشرفته ای دارند مثل زنبور عسل (Honey bees) و زنبور مخملی (Bumble bees) ، که در کلنی آنها اشکال جنسی مختلف از جمله ملکه، کارگرها (ماده های عقیم و نرها وجود دارند.

زنبورهای این بالا خانواده رابه 8 خانواده طبقه بندی نموده اندکه مهمترین آنها عبارتند از :

21-خانواده Halictidae

مرفولوژی:

زنبورهای کوچک تا متوسطی هستند، اغلب برنگ متالیک، رگبال قاعده ای (Basal vein) کاملاً قوس دار شده است .

بیولوژی:

این زنبورها اکثراً در شکافهائی در داخل زمین لانه اختیار کرده که دارای یک تونل عمودی بوده که تونلهای فرعی جانبی بطور افقی یا مورب از آن منشعب می شود که هر یک به حجره منتهی می گردد. گاهی تعداد زیادی از آنها در یک منطقه نزدیک به هم لانه درست می کنند و گاهی ممکن است تعداد زیادی از آنها از یک مجرای خروجی مشترکاً استفاده کنند. این زنبورها در عمل گرده افشانی گیاهان مختلف بسیار حائز اهمیت می باشند. دارای زندگی اجتماعی اولیه هستند. مثال:

Halictus sp- سر و قفس سینه برنگ سیاه و گاهی متالیک، شکم در انتها دارای نوارهای زرد روشن.

خانواده Andrenidae

مرفولوژی:

زنبورهای کوچک تا متوسطی هستند که از روی دو عدد در زیر شاخکها تشخیص  داده می شوند.

بیولوژی:

مثل زنبورهای خانواده Halictidae در داخل زمین لانه درست می کنند. در عمل
گرده افشانی گیاهان اهمیت دارند. مثال: Androna sp

خانواده (Leaf cutting bees) – Megachilidae

مرفولوژی:

زنبورهایی با جثه متوسط، بدن نسبتاً قطور و فربه ،دارای دو سلول زیر  حاشیه ای تقریباً مشاوی (Submarginal cells) در بالهای جلو هستند ، زنبیل گرده در حشره ماده در زیر شکم (Scooa) واقع است.

بیولوژی:

اکثراً در داخل سوراخهای طبیعی داخل چوب یا قسمتهای مختلف چوبی لانه درست
می کنند لانه آن بوسیله قطعات بریده شده گردی از برگها ساخته می شود و دارای قسمتهای مختلفی در لانه هستند گاهی داخل زمین لانه درست می کنند. رژیم غذائی مثل سایر زنبورهای قبلی گرده خوار و شهد خوار هستند. بعضی از گونه ها پارازیت می باشند. مثال: Megachile sp و Osmia sp

آفت کرم خوشه خوار انگور
مهمترین آفات مرکبات
ادامه آفات خرما
آفات مهم خرما
سوسک برگ خوار نارون
کرم خوشه خوار انگور
سوسک برگخوار چلیپائیان یا سوسک منداب
شته سبز و شته خال دار گردو
کنه تاولی گلابی :
شته سبز هلو :
سپر دار وا وی سیب
شته سبز سیب
[عناوین آرشیوشده]